Εκκλησιαστική ζωή στη Στενή, από την απελευθέρωση, έως το 1912

Κατά τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης, ως εφημέριοι στη Στενή φέρονται, ο και κατά την διάρκεια του αγώνα, ιερεύς Παπαγεώργης Παπαγεωργίου, ο ιερομόναχος Χριστόφορος Κοντός και ο Παπαγιάννης Παπαϊωάννου. Όλοι καταγόμενοι από τη Στενή.
Με τον καιρό δημιουργήθηκαν οι οικισμοί της Κάτω Στενής και του Σκουντέρι.

Στο Σκουντέρι, όπου και ο Πύργος της Φραγκοκρατίας, ανεγέρθη ο Ιερός Ναός της Ζωοδόχου Πηγής και στην Κάτω Στενή, η Αγία Τριάδα και ο Άγιος Στέφανος.
Ως εφημέριοι φέρονται οι: Παπαγιάννης Παπαϊωάννου, Παπαπαναστάσης Πισινάρας και ο γιος του Παπαγεώργη, Παπαπακηρύκος Παπαγεωργίου
Οι ανωτέρω ιερουργούσαν και σε άλλες εκκλησίες των γύρω χωριών που στερούντο ιερέως.
Οι Στενιώτες, συνεχιστές των θρησκευτικών παραδόσεων, εκτός από τα εξωκλήσια που ανήγειραν σε Κάτω Στενή και Σκουντέρι, μέχρι το 1880 περίπου, είχαν αναγείρει και άλλα εξωκκλήσια: Άγιοι Απόστολοι, Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη, Προφήτης Ηλίας, Άγιος Γεώργιος και Άγιος Νικόλαος
Περί το έτος 1883, έγινε από το Εκκλησιαστικό συμβούλιο, ανακαίνιση του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με την κατασκευή νέου Ιερού Τέμπλου, που διακοσμήθηκε με νέες μεγαλύτερες φορητές εικόνες. Από τις παλιές εικόνες παρέμειναν μόνο δύο. Η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η φέρουσα χρονολογία κατασκευής το 1833 και η παραπλεύρως αυτής εικόνα της Αγίας Παρασκευής και προστέθηκαν πάνω από αυτές θρησκευτικές παραστάσεις, για την συμμετρία του νέου Ιερού Τέμπλου.
Μετά από λίγα χρόνια, κατασκευάστηκε επί της Ωραίας Πύλης, μεγάλη εικόνα του Παντοκράτορος. Κατά τα έτη 1904 ή 1905, κατόπιν εράνου που έκαναν μεταξύ τους οι Στενιώτες εργάτες της Μεταλλευτικής Εταιρείας Λαυρίου, αγοράστηκαν και αφιερώθηκαν στον Ιερό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, τα προ των Αγίων εικόνων του Ιερού Τέμπλου, μεγάλα ορειχάλκινα κηροπήγια (μανουάλια).
Ως εφημέριοι, μετά τους Παπαναστάση Πισινάρα και Παπακηρύκο Παπαγεωργίου, φέρονται κατά χρονολογίες που δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε ακριβώς, οι γιοι τους Παπαπέτρος Παπαναστασίου και Παπακώστας Παπακηρύκου.
Ο Παπακώστας ήταν και Πνευματικός και εξομολόγος και εφημίζετο για τα εμπνευσμένα θρησκευτικά του κηρύγματα. Την 15^η Ιουνίου 1875 χειροτονήθηκε ως ιερέας στην ίδια ενορία «Η Κοίμηση της Θεοτόκου Στενής», ο Παπαναστάσης Σιμιτζής. Οι εφημέριοι αυτοί ιερουργούσαν και σε άλλες εκκλησίες των γύρω χωριών, που δεν είχαν ιερείς.
Από το 1890 περίπου, στο Σκουντέρι, που ήταν το εξωκλήσι, της Ζωοδόχου Πηγής και ο πύργος της Φραγκοκρατίας, εμόναζε ο πατήρ Αγάπιος. Ο Μοναχός αυτός, διακρινόταν για την ευσέβεια, την εργατικότητα και τη δραστηριότητά του. Κατά την παραμονή του εκεί, προέβη στην ανέγερση άλλων δύο εξωκλησιών (Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και Άγιο Χαράλαμπο), στην κατασκευή κελιών, καθώς επίσης και στον εξωραϊσμό του περιβόλου των Ιερών Ναών. Ο Μοναχός αυτός, τοποθετήθηκε αργότερα στη Μονή Αγίου Νικολάου Βάθειας και στη συνέχεια στην Παναγίτσα Χαλκίδος. Εξακολούθησε δε το θεάρεστο έργο της ανακαίνισης και ανέγερσης Ιερών Ναών. Τον πάτερ Αγάπιο, αφού απεχώρησε απ' τα εξωκλήσια του Σκουντέρι, τον διαδέχτηκε ο Γεώργιος Σουλτάνης (Γέρο-Γιώργας).Αυτός φρόντισε επίσης για τον εξωραϊσμό του χώρου των εκκλησιών, ανήγειρε τον χαμηλό λιθόκτιστο περίβολο και προέβη στην ανόρυξη φρέατος (πηγαδιού), μέσα στον περίβολο των Ναών. Επίσης ο Γερό-Γιώργας, με λίγα χρήματα που διέθεσε και με προσωπική του εργασία, συγκέντρωσε το νερό της πηγής «Αρματσανή» στη Στενή. Έχτισε μια μικρή δεξαμενή, από την οποία με κρουνούς έρεε το νερό και έτσι η ύδρευση των κατοίκων και των διαβατών, γινόταν ευκολότερα και ταχύτερα.
Το 1904, ανεγέρθη κοντά στο εξωκλήσι Άγιος Γεώργιος και ο μικρός Ναΐσκος της Αγίας Άννης, από τον Μελέτη Αγγελή, από τη Στενή, ύστερα από όνειρο που είδε και επαληθεύτηκε. Είδε στον ύπνο του ο Μελέτης, ότι στο μέρος αυτό υπήρχε Ναός της Αγίας Άννης και ότι έπρεπε να ανοικοδομηθεί εκ νέου. Το όνειρό του ο Μελέτης το εκμυστηρεύτηκε στους πλησιέστερους συγγενείς, καθώς και στους αδελφούς Μεταξά, που κατάγονταν από τον Πειραιά και παραθέριζαν στη Στενή. Οι αδελφοί Μεταξά, ενίσχυσαν την προσπάθεια του Μελέτη, συνδράμοντας και αυτοί για την ανέγερσή του, αφού προηγουμένως είχαν σκάψει και είχαν βρει την εικόνα της Αγίας Άννης καθώς και υπολείμματα τοιχοποιίας.
Το 1912 ορίστηκαν οι ενοριακοί Ναοί στα χωριά του Δήμου Διφυών με Βασιλικό Διάταγμα.
Στενή                     Κοίμηση της Θεοτόκου
Κάτω Στενή           Αγία Τριάδα
Στρόπωνες             Αγία Τριάδα
Λάμαρη                 Αγίων Ταξιαρχών
Κούτουρλα             Άγιος Δημήτριος
Μετόχι                   Άγιος Ιωάννης
Σέτα                       Κοίμηση της Θεοτόκου
Καμπιά                  Άγιος Νικόλαος
Κατά τον καθορισμό των ενοριακών Ναών, εφημέριοι στη Στενή ήταν οι κάτωθι ιερείς: Παπαναστάσης Σιμιτζής (Παπασιμιτζής), χειροτονηθείς στις 15 Ιουνίου 1875, ο οποίος ήταν και εξομολόγος. Ο Παπαγεώργης Θωμάς, χειροτονηθείς την 14^η Ιανουαρίου 1886,και ο Παπανικόλας Κουτσούκος (Παπανίκας), χειροτονηθείς την 10^η Μαρτίου 1901.
Αυτοί ιερουργούσαν και στις εκκλησίες των χωριών Βούνων και Μαυροπούλου, που δεν είχαν ιερείς. Επίσης ιερουργούσαν και στην ενορία Αγίας Τριάδος Κάτω Στενής μέχρι το 1917, διότι το έτος αυτό τοποθετήθηκε δια μεταθέσεως από την ενορία Βλαχιάς, για την οποία είχε χειροτονηθεί την 12^η Οκτωβρίου του 1908, ο ιερεύς Παπαγεώργης Σιμιτζής (Παπατσιρώνης).
Και άλλοι όμως ιερείς, εκ Στενής καταγόμενοι, ήσαν εφημέριοι σε ενορίες διαφόρων πέριξ χωρίων. Ο Παπαναστάσης Σίδερης (Παπατασούλας) στο Μίστρο, ο Παπαγεώργης Σιμιτζής (Παπαμετάκης) στη Σέτα και άλλες ενορίες. Ο Παπαθανάσης Παλαιολόγος στην ενορία Καμπιών, χειροτονηθείς την 17^η Ιουλίου 1893.Ο Παπαγγελής Παπακηρύκου, στη Λούτσα, κατόπιν μεταθέσεώς του από την ενορία Κούτουρλα, για την οποία είχε χειροτονηθεί την 1^η Μάιου 1924 και μετά αρκετά χρόνια μετετέθη στην ενορία Κάτω Μάμουλα. Και ο Παπαδημήτρης Κυράνας στην ενορία Πούρνου. Χειροτονηθείς την 4^η Φεβρουαρίου 1928
 
Γιάννης Γιαννούκος