Οι Σηροτρόφοι των Βούνων

Αν κάποιος επισκεφθεί για πρώτη φορά τους Βούνους, το πρώτο πράγμα που θα του κάνει εντύπωση είναι ο μεγάλος αριθμός «άσπρων» μουριών. Πριν από 20 χρόνια και πριν το τεχνικό μετάξι επικρατήσει πλήρως του φυσικού, υπήρχε ακόμα η καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα. Πράγμα πολύ περίεργο, αν αναλογιστούμε πως ήταν το μόνο χωριό σε μια μεγάλη ακτίνα που ασχολιόταν με την παραγωγή του μεταξιού.

Μία παράδοση ίσως και αιώνων, άγνωστο πότε ξεκίνησε, με κάποιους τολμηρούς να μιλούν για τα βυζαντινά χρόνια, ίσως από την εποχή που οι πονηροί καλόγεροι απεσταλμένοι του Ιουστινιανού έφεραν το σπόρο από την Κίνα μέσα στα καλαμένια μπαστούνια τους. Το σημαντικότερο επιχείρημα για αυτή την άποψη είναι ότι το χωριό ήταν μεγάλο βυζαντινό κέντρο. Δεν μπορούμε να πάρουμε θέση για αυτό το θέμα, όσο κι αν επιμένει η παράδοση. Το σίγουρο είναι ότι οι Βούνοι, απ’ όσο μπορούν να θυμηθούν οι μεγαλύτεροι και από όσα είχαν ακούσει όταν ήταν μικροί από τους παλιότερους, ήταν μεταξοχώρι. Οι τελευταίοι παραγωγοί των Βούνων αγόραζαν το σπόρο έτοιμο από τον έμπορο, ο οποίος αναλάμβανε να τους πάρει και το μετάξι. Το κάθε κουτί με σπόρο που αγόραζαν περιείχε γύρω στις 33.000 αυγά. Με τις πρώτες ζέστες της άνοιξης σκορπίζανε το σπόρο σε καλαμένια τελάρα. Μετά από λίγες ημέρες έβγαιναν από τα αυγά οι κάμπιες που είχαν μέγεθος περίπου 3 χιλιοστά. Ακολουθεί η πρώτη ηλικία, και οι κάμπιες φθάνουν τα 8 χιλιοστά. Ταΐζονται 10 φορές το 24ωρο με 2,5 κιλά τρυφερά φύλλα μουριάς ή φύλλα βάτων τα οποία είναι επίσης τρυφερά. Ο καθένας είχε τις δικές του μουριές, αλλά υπήρχαν και οι μουριές της εκκλησίας για τις οποίες γινόταν δημοπρασία. Την έκτη ημέρα γίνεται ο πρώτος ύπνος, «το κάθισμα», που διαρκεί 20 ώρες. Ακολουθούν άλλες 4 ηλικίες με τάϊσμα και ύπνο. Αλλάζουν πολλές φορές δέρμα έως την πέμπτη
και τελευταία ηλικία. Οι κάμπιες στο τέλος τρώνε 700-720 κιλά. Το μήκος τους φτάνει τους 8 πόντους. Μετά από αυτή την ηλικία φθάνουν στο κλάδωμα. Οι καλαμωτές καθαρίζονται καλά και μπαίνουν θυμάρια, ρείκια, πουρνάρια. Εκεί πάνω ανεβαίνουν οι κάμπιες για να τυλίξουν το κουκούλι τους. Έχουν αποκτήσει σώμα ημιδιαφανές. Πλέκουν το κουκούλι τους, κλείνονται μέσα και όταν τελειώσουν σε 8-9 ημέρες βρέχουν κάποιο σημείο και βγαίνουν σαν πεταλούδες για να γεννήσουν τα αυγά τους και να πεθάνουν. Αυτό το τελευταίο σημείο είναι και η αιτία του φρικτού θανάτου τους από ζέστη, μιας κι αν προλάβουν να πεταλουδιάσουν καταστρέφεται το κουκούλι, το οποίο μπορεί να είναι
και 1500 μέτρα διπλής κλωστής μεταξιού μεγάλης αξίας. Παλαιότερα που ήθελαν μόνοι τους να βγάλουν το σπόρο άφηναν κάποιες κάμπιες να πεταλουδιάσουν και να γεννήσουν.
Σε μεταγενέστερες εποχές και επειδή προτιμούσαν να αγοράζουν το σπόρο και όχι να τον παράγουν μόνοι τους, πριν πεταλουδιάσουν οι κάμπιες μάζευαν τα κουκούλια, τα καθάριζαν και τα έριχναν μέσα στα καζάνια με νερό για να θανατωθούν οι κάμπιες. Τα στέγνωναν, απλώνοντάς τα. Όσα δεν πούλαγαν έφτιαχναν πολύ ωραία μετάξινα ρούχα. Η διαδικασία ήταν η ίδια με τα μάλλινα. Αδράχτι και μετά στον αργαλειό. Το μετάξι είναι ένα θαύμα της φύσης, που το καταφέρνει μια μικρή κάμπια στην πολύ σύντομη ζωή της. Αν θελήσουμε πολύ σύντομα να αναφέρουμε τι είναι το μετάξι, θα λέγαμε ότι είναι το προϊόν που εκκρίνει με τους μεταξογόνους αδένες η κάμπια των βομβυδών.
Σε παλαιότερες περιόδους σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν με την σηροτροφία. Τελευταίοι παραγωγοί στο χωριό ήταν ο Κώστας Μπέκος, ο Ηλίας Χάλιος, ο Νίκος Σεφερλής και ο Θανάσης Μπούτρος.

Γιάννης Μητάκης