Η εγκατάσταση των Στενιωτών

Γύρω στα 1790 όπως αναφέρει η παράδοση οι κάτοικοι της περιοχής Σκουντέρι όπως είναι σήμερα γνωστή, αποφάσισαν να μετακομίσουν 7 χιλιόμετρα πιο βόρεια στη σημερινή θέση του Χωριού. Οι λόγοι όπως μας πληροφορεί και πάλι η παράδοση ήταν δυο. Μια λοιμώδης ασθένεια άγνωστο σε εμάς πόσο μεγάλη ήταν η καταστροφή και οι απώλειες που προκάλεσε. Υποθέτουμε για να μετοικίσουν τα πράγματα πρέπει να ήταν πολύ σοβαρά. Πολύ παλιά αντίληψη ότι το δάσος φιλτράρει όλα τα μικρόβια και όλες τις ασθένειες. Δεύτερος λόγος ήταν οι πιέσεις των Τούρκων.
Κοντά στο λόφο που βρίσκεται ο Πύργος είναι γνωστοί τρεις οικισμοί.
Το Παλιοχώρι, ο Άγιος Δημήτριος και ο Άγιος Νικόλαος. Ο Τούρκος αγάς έμενε στον Πύργο στην κορυφή του λόφου. Δεύτερος πύργος είχε καταγραφεί στη θέση Λωτός, που είναι πολύ πιθανό να υπήρχε και νερόμυλος.
Το Παλιοχώρι βρισκόταν Δυτικά του Πύργου. Στη θέση αυτή βρίσκεται σήμερα το «μοντέρνο» εκκλησάκι του Αγιαννάκη. Το παλιό εκκλησάκι το οποίο ήταν σαν όλα τα εκκλησάκια που χτίζονταν επί τουρκοκρατίας, παραλληλόγραμμα, μικρό και με το δάπεδο μισό μέτρο κάτω από το χώμα για να μην μπαίνουν μέσα οι Τούρκοι με τα άλογα, όπως συνήθιζαν να βεβηλώνουν το χώρο. Αυτό το μνημείο της ιστορίας των Σκουντεριωτών καταστράφηκε δυστυχώς πολύ πρόσφατα από εγκληματική ενέργεια συμπατριωτών μας, οι οποίοι δυστυχώς χαρακτηρίστηκαν και ευεργέτες. Στη θέση του φτιάχτηκε καινούργια εκκλησία με σύγχρονα υλικά. Στο εκκλησάκι δίπλα οι Τούρκοι είχαν κόψει τα αυτιά του μετέπειτα πιο σκληρού πολέμιου των Τούρκων του θρυλικού Καπετάνιου. Δεν έχει διασωθεί το μικρό όνομα του Καπετάνιου, παρά μόνο ότι ήταν από τους Καλαματαίους. Το Παλιοχώρι υδρευόταν με κιούγκια από το Ξεροπήγαδο το οποίο διασώζεται και σήμερα δίπλα στον Πύργο (σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες η υδροδότηση γινόταν από δεύτερο διπλανό πηγάδι εκεί που κατασκευάστηκε μετά το χοροστάσι). Β.Α. από το Παλιοχώρι διασώζεται σήμερα ο ναός του Αγίου Νικολάου. Στο διήγημα του 1880 Μαρούσα η Στροπωνιάτισσα αναφέρεται σαν οικισμός επί τουρκοκρατίας. Ανατολικά του Αγίου Νικολάου και δίπλα στον νέο ναό υπάρχει λιθοσωρός ο οποίος ήταν ο ναός του Αγίου Γεωργίου. ΝΑ από το Παλιοχώρι διασώζεται ανακαινισμένος ναός του Αγίου Δημητρίου που σύμφωνα με την παράδοση υπήρχε κι εκεί οικισμός. Η περιοχή Σκουντέρι παλαιότερα ήταν γεμάτη από ερείπια μεμονωμένων οικιών αλλά και μικρών οικισμών. Υπολείμματα από κεραμίδια υπάρχουν σε όλη την περιοχή και το τοπωνύμιο Κεραμιδαριό. Στη μέση της απόστασης του Χωριού και του Σκουντέρι διασώζεται το τοπωνύμιο Παλιάλωνα. Την τοποθεσία του νέου χωριού αρχικά την έλεγαν Κλεισούρα. Σύμφωνα με το θρύλο ήταν το καταφύγιο των αδούλωτων Κλαριτών οι οποίοι δεν νικήθηκαν ποτέ από τους Τούρκους.
Η νέα θέση του χωριού παρείχε ασφάλεια. Το καραούλι στο Μεγάλο Βράχο ασφάλιζε το νέο χωριό ενώ τα γυναικόπαιδα έβρισκαν καταφύγιο μέσα στον πυκνό λόγγο της Στενής, στα Καλύβια. Ως προς την κατασκευή, τα Καλύβια ήταν απλές πέτρινες κατασκευές, καλυμμένες με χοντρούς κορμούς δένδρων, ενώ η στέγη τους ήταν με χώμα και ασφαλισμένη με κλαδιά δένδρων. Ακόμα κι αν έβρισκαν οι Τούρκοι τα δυσδιάκριτα μονοπάτια κι έφταναν κοντά τους, ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να τα ξεχωρίσουν μέσα στην πυκνή βλάστηση. Δυστυχώς πριν από το 1790 σκοτάδι καλύπτει τις γνώσεις που έχουμε. Λίγα είναι τα στοιχεία που έχουν διασωθεί.
 
Γιάννης Μητάκης