Παπαβαής

Η ιστορία του Νικόλαου Βαή, που μετά την καταστροφή του 1922 ήρθε στους Βούνους ως παπάς και δάσκαλο

Το Σεπτέμβρη του 1922, το σώμα του ελληνισμού γέμισε πληγές που ακόμη πονάνε. Η καταστροφή ενός ολοκλήρου πολιτισμού που κτιζόταν επί αιώνες στα παράλια της Μικράς Ασίας, αποτέλεσμα της τουρκικής θηριωδίας, σήμανε τότε την απαρχή μιας άλλης περιπέτειας για τους κατοίκους των ευλογημένων αυτών περιοχών. Οι Μικρασιάτες κουβάλησαν μαζί τους τις πικρές μνήμες τους, αλλά και τα ήθη και έθιμά τους, τις αξίες και τον πνευματικό πολιτισμό τους. Ευτυχώς ο χρόνος μπόρεσε να επουλώσει τις πληγές, αλλά δεν άφησε τις μνήμες να ξεθωριάσουν.
Ένας από τους κυνηγημένους Έλληνες της Μικράς Ασίας ήταν και ο Βαής Νικόλαος του Θεοδώρου και της Ελένης
Ο Βαής Νικόλαος γεννήθηκε στη Μικρά Ασία στις 19-6-1890 στο χωριό Ακ δαμ –Μαδέν ακδάγ και απεβίωσε στις 10-2-1934 οπό εμβολή καρδίας.
Σύζυγός του ήταν η Βαρβάρα Φωτιάδη του Κοσμά, γεννηθείσα στις 10-2-1895.
Ενυμφεύθησαν στις 18-Ιουλίου 1905. Ο Παπαβαής με την οικογένειά του έφτασε στη Χαλκίδα στις 8-10-1922 και από κει στους Βούνους και εργάστηκε ως Δημοδιδάσκαλος και αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας μια και ήταν απόφοιτος της Ιερατικής Σχολής Καισαρείας και του φροντιστηρίου Τραπεζούντας.
 

Ο Βαής Νικόλαος είχε επτά παιδιά. Τον Ξενοφώντα ((3-5-1906), τον Πλούταρχο (6-7-1908), Το Θεόδωρο (2-8-1911), το Γεώργιος (17-1-1913), τη Σοφία (14-9-1920), Τη Σταυρούλα ( 21-8-1923 ) κα την Ξένη (29-3-1926)
Δύο παιδιά απεβίωσαν πριν την αναχώρησή τους από τη Μικρά Ασία, ο Πλούταρχος και ο Γεώργιος.
Τρία από τα παιδιά του απεβίωσαν στους Βούνους. Ο Ξενοφών (22-10-1926).ο Θεόδωρος (23-1-1927) και η Σοφία.(8-11-1931).
Για τον θανόντα γιο του Ξενοφώντα ο Παπαβαής βάπτισε τον Ξενοφώντα Στεφανή του Γεωργίου (Συνταξιούχος αστυνομικός) και για τον θανόντα γιο του Θεόδωρο, βάφτισε το Θεόδωρο Λάππα του Πέτρου (Συνταξιούχος αστυνομικός)
Η κόρη του Σταυρούλα απεβίωσε προ διετίας και η κόρη του Ξένη παντρεύτηκε με το Χρήστο Δαϊκίδη και είναι συνταξιούχος δασκάλα.
Οι μαθηταί που αποφοιτούσαν από το Δημοτικό Σχολείο Βούνων και αργότερα από το σχολείο της Αρτάκης όπου μετετέθη ο Νικόλαος Βαής, ήταν περιζήτητοι στο Σχολαρχείο Ψαχνών, αφού η φήμη του Βαή ως καλού δασκάλου ήταν ευρέως διαδεδομένη στην Εύβοια.
Το σπίτι του που βρίσκεται στην είσοδο των Βούνων, αρχοντικό για την εποχή του αλλά και σήμερα, είναι καλά συντηρημένο από την εγγονή του Σόνια.
Αυτή είναι η μικρή ιστορία ενός ξεριζωμένου από τον τόπο του Έλληνα. Μια ιστορία γεμάτη πόνο, ταλαιπωρία, βάσανα, φτώχεια και περιπλάνηση, που όμως δεν το βαλε κάτω, παρέμεινε ‘Έλληνας.
Συνολικά 1.500.000 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά την καταστροφή και την επακολουθήσασα ανταλλαγή πληθυσμών και με τη δουλειά τους την αγάπη τους για την Ελλάδα και τον πολιτισμό τους έκαναν την Ελλάδα περισσότερο Ελληνική.
Χρέος όλων μας είναι να μην παραδώσουμε στη λήθη του χρόνου τον αφανισμό του Μικρασιατικού Ελληνισμού, να μείνουν ανεξίτηλα στην μνήμη μας τέτοια σημαντικά ιστορικά γεγονότα και να τα μεταδίδουμε από γενιά σε γενιά. Όσο ζει η μνήμη και η ιστορία αποτυπωμένες, δεν υπάρχουν χαμένες πατρίδες, δεν υπάρχουν χαμένοι πολιτισμοί.